It Swettehûs
‘It Swettehûs’ is het nieuwe circulaire icoon van Fryslân. Deze circulair gebouwde centrale staat in Leeuwarden en er worden 40 Friese bruggen op afstand bediend. Naast een werkplek voor ongeveer 20 brugbedienaars, doet het nieuwe gebouw en terrein dienst als uitvalsbasis voor provinciale medewerkers vaarwegbeheer, nautische zaken en de technische dienst voor onderhoud van bruggen en sluizen.
Het gebouw staat strategisch op het knooppunt van water-, spoor- en autowegen om zich aan de westelijke entree van de stad maximaal te markeren. De compositie van gestapelde dozen werkt als een totem ‘een landmark’ en refereert aan de Friese kop-hals-romp boerderijen, schepen en brugbedieningsgebouwtjes.
In het gebouw zijn drie hoofd-gebruikszones te onderscheiden; de brugbediening, de technische dienst en de gemeenschappelijke ruimten. De technische dienst heeft een logistieke verbinding met de haven op de begane grond. Het centraal brugbedieningscentrum heeft een hoge plek met maximaal uitzicht over het Friese water. Het werkcafé vormt een ontmoetingsplek, en is als zodanig centraal gepositioneerd als transparante ‘deuvel’ tussen beide hoofdprogramma’s in. De stapeling van volumes vormt zo een markant beeld.
Circulaire ambitie
De circulaire ambitie van de Provincie Friesland vertaalde zich onder andere in de eis 40% van de toegepaste materialen uit secundaire stromen te realiseren en 24% van het materiaal uit bio-based materiaal. Er is gekozen om o.a. afgedankte Basrelocus meerpalen te hergebruiken voor de hoofddraagconstructie (!), gevels, vaste zonwering, binnenwanden, plafonds en meubilair. Deze uiterst harde houtsoort leende zich na onderzoek goed voor hergebruik en heeft bovendien een “waterziel” en geeft daarmee en cognitieve betekenis aan het materiaal.
In 2025 wil de Provinsje Fryslân de meest gunstige ontwikkelregio van Nederland zijn op het gebied van circulaire economie. Met de bouw van It Swettehûs aan de westelijke entree van Leeuwarden is een state-of-the-art voorbeeldproject gerealiseerd.
Duurzaamheid
De energievraag wordt voor meer dan 100% (overschot wordt gebruikt voor het laden van alle elektrische voertuigen en een brugbediening) geleverd door PV, de restwarmte van de servers via PCM’s en aquathermie vanuit de haven. Het groen ingerichte terrein is ontworpen op het bevorderen van biodiversiteit. Alle gebruikte materialen zijn recyclebaar of gerecycled, remontabel en zoveel mogelijk bio-based. De gebruiksruimten zijn ontworpen op ontmoeting en welbevinden van de gebruikers en bezoekers. De plattegronden zijn flexibel en adaptief.
Samenwerking
Integraal ontwerpen is een van de belangrijkste voorwaarden voor circulair bouwen. Er is met zorg een multidisciplinair projectteam samengesteld voor dit project. Het team werd gevormd door Bouwgroep Dijkstra Draisma, GEAR Architecten, Sweco, ITBB, De Waard en Donker Groep. Via dialoogronden binnen het projectteam zijn diverse ontwerpen besproken om tot het beste resultaat te komen. Deze zijn continu meegenomen in overleggen met opdrachtgever en gebruiker om uiteindelijk tot het meest optimale en integrale gebouw te komen.
| Oplevering | 2022 |
| Projectteam | Doeke van Wieren en Bart Zantman |
| Interieur | Studio Roem, Leeuwarden |
| Opdrachtgever | Provincie Fryslân |
| Constructeur | Sweco, De Bilt |
| Adviseur installaties | ITBB, Heerenveen |
| Bouwkunding aannemer | Bouwbedrijf Dijkstra Draisma, Dokkum |
| Fotograaf | Gerard van Beek Fotografie |